पुस पन्ध्रले हामीलाई मेहनत, सहकार्य र आत्मनिर्भरताको स्मरण गराउँछ । किसानले वर्षभरि गरेको श्रमको प्रतिफल भित्र्याउने समय यही हो ।  त्यसैले यो दिन श्रमप्रति सम्मान गर्ने, कृषि पेशालाई सम्मानित बनाउने र उत्पादनमुखी सोचलाई प्रवद्र्धन गर्ने अवसरका रूपमा लिनु हाम्रो दायित्व हो ।

दुर्भाग्यवश आज कृषि पेशाबाट पलायन बढ्दो छ र परम्परागत मूल्यहरू ओझेलमा पर्दै गएका छन् । नेपाली समाजमा सांस्कृतिक, सामाजिक र पारिवारिक हिसाबले विशेष महत्व बोकेको दिन हो । विशेषतः पहाडी तथा ग्रामीण भेगमा यो दिनलाई चाडपर्वकै रूपमा मनाउने चलन छ । अन्नबाली भित्र्याइसकेपछि परिवार, आफन्त र छिमेकीबीच एकआपसमा सुख–दुःख साट्ने, परिकार बाँड्ने र आत्मीयता बढाउने अवसरका रूपमा पुस पन्ध्र स्थापित हुँदै आएको छ । समयक्रमसँगै यसको अर्थ केवल खानपान र रमाइलोमा सीमित हुँदै जानु चिन्ताको विषय पनि बनेको छ । अर्कोतर्फ, पुस पन्ध्रले सामाजिक एकता र सद्भावको सन्देश पनि दिन्छ । जात, वर्ग र हैसियतको भेद नगरी एउटै आगनमा बसेर परिकार साटासाट गर्ने चलन हाम्रो सामाजिक पूँजी हो । तर पछिल्लो समय व्यक्तिगत स्वार्थ, उपभोक्तावाद र देखावटी संस्कृतिले यस्ता मूल्यहरू कमजोर बनाउँदै लगेका छन् । यसलाई जोगाउनु आजको पुस्ताको साझा जिम्मेवारी हो । पुस पन्ध्र जस्ता दिनहरूलाई आत्ममन्थनको अवसरका रूपमा पनि उपयोग गर्न सकिन्छ । देश राजनीतिक, आर्थिक र सामाजिक चुनौतीले घेरिएको अवस्थामा छ । युवामा बढ्दो निराशा, रोजगारीको अभाव र नैतिक मूल्यमा आएको गिरावट गम्भीर समस्या बनेका छन् । यस्तो परिवेशमा पुस पन्ध्रले हामीलाई आफ्नो कर्तव्यबोध स्मरण गराउँदै जिम्मेवार नागरिक बन्न प्रेरित गर्नुपर्छ ।

अन्ततः, पुस पन्ध्र केवल एउटा मिति होइन, यो हाम्रो जीवनशैली, संस्कार र सामूहिक चेतनासँग जोडिएको दिन हो । यसको वास्तविक सार जोगाउँदै सामाजिक सद्भाव, श्रमको सम्मान र राष्ट्रप्रतिको उत्तरदायित्वलाई व्यवहारमा उतार्नु नै आजको प्रमुख आवश्यकता हो ।