पाल्पा, जिल्लामा १० हजार बढी किशोरीलाई पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्धको ‘ह्युमन पापिलोमा भाइरस’ (एच.भि.पि ) खोप लगाइने भएको छ । स्वास्थ्य कार्यालय पाल्पाका अनुसार जिल्लाका दश स्थानीय तहमा रहेका २ सय ४ वटा सामुदायिक र ३१ वटा संस्थागत विद्यालयका १० हजार ४ सय ५८ जना किशोरीलाई खोप लगाइने भएको हो ।

कक्षा ६ देखि कक्षा १० सम्म अध्ययन गर्ने र विद्यालय नजाने  १० वर्षदेखि १४  वर्षसम्मका किशोरीहरुलाई दुई चरणमा गरेर निःशुल्क एच.भि.पि. खोप दिन लागिएको स्वास्थ्य कार्यालयले तानसेनमा जिल्लास्तरीय खोप समन्वय समिति बैठक तथा सञ्चारकर्मी अभिमुखीकरण कार्यक्रमको आयोजना गरी जानकारी गराएको छ । पहिलो चरणमा यही माघ २२ गतेदेखि २६ गतेसम्म र दोस्रो चरणमा माघ २८ देखि फागुन ४ गतेसम्म अभियान सञ्चालन गरिने स्वास्थ्य कार्यालयका निमित्त प्रमुख टुक प्रसाद पोखरेलले बताए ।उनका अनुसार पहिलो चरणमा रम्भा, माथागढी, पूर्वखोला, रामपुर र निस्दी गाउँपालिका र  दोस्रो चरणमा रैनादेवी छहरा, रिब्दीकोट, बगनासकाली, तिनाउ गाउँपालिका र तानसेन नगरपालिकाका किशोरीहरुलाई खोप दिइने छ । जिल्लामा सबैभन्दा धेरै तानसेन नगरपालिकामा २ हजार ३ सय ९० जनाले खोप लगाउँदैछन् । त्यस्तै १० पालिका मध्ये सबैभन्दा कम बगनासकाली गाउँपालिकामा ५ सय ४६ जनालाई खोप लगाइँदै छ । रिब्दीकोटमा ६ सय ५८, रैनादेवी छहरामा १ हजार ७८, तिनाउमा ७ सय ११, माथागढीमा ९ सय ६१, निस्दीमा ७ सय ८९, रामपुरमा १ हजार ९ सय ४३, पूर्वखोलामा ६ सय ९६, रम्भामा ६ सय १६ र विद्यालय बाहिरका ७० जनालाई खोप दिइने स्वास्थ्य कार्यालयका निमित्त प्र्रमुख पोखरेलले बताए । जिल्लाका २ सय ५ विद्यालयमा खोप केन्द्र र ७७ वटा स्वास्थ्य  संस्थामा  खोप केन्द्रमार्फत खोप दिइने स्वास्थ्य कार्यालयका फोकल पर्सन विश्वनाथ न्यौपानेले जानकारी दिए  । उनले खोप प्रभावकारी भएकाले सबै किशोरीहरुलाई खोपको पहुँचमा ल्याउनुपर्ने बताए । पछिल्लो समय नेपालमा महिलाको पाठेघरको मुखको क्यान्सर प्रमुख स्वास्थ्य समस्याका रूपमा देखा परेकाले रोग नियन्त्रणका लागि  अभियान फलदायी हुने अपेक्षा लिइएको न्यौपानेले बताए ।

चाईनामा बनेको सिकोलिन ब्राण्डको एचपिभी खोप महिलाको बायाँ पाखुराको मांसपेशीमा सुईमार्फत दिइने उनले जानकारी दिए । न्यौपानेले क्यान्सर भएका, एलर्जी हुने, अपरेसन गरेका, सिकिस्त बीरामी बाहेक अन्य व्यक्तिले खोप लगाउन मिल्ने बताए । कार्यक्रममा खोप समन्वय समितिका संयोजक तथा जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख टंकनाथ खनालले महिलाहरूमा हुने पाठेघरको क्यान्सर जस्तो घातक रोगबाट भविष्यका कर्णधारको रूपमा रहेका बालिकाहरूलाई पूर्णरूपमा बचाउनको लागि सबैको महत्वपूर्ण भूमिका रहने भएकाले  अभियानको प्रचार–प्रसार गरिदिन जिल्लाका पत्रकारहरुलाई आग्रह गरे । जिल्ला समन्वय समितिकी उपप्रमुख काशीका गैरेले क्यान्सर रोकथामतर्फ सबैले ध्यान दिन जरुरी रहेको उल्लेख गरिन् । प्रमुख जिल्ला अधिकारी तोय नारायण सुवेदीले खोप अभियानलाई प्रभावकारी र सफल बनाउन सञ्चारमाध्यमको भूमिका महत्वपूर्ण हुने भएकाले सोही अनुरुप आ–आफ्ना सञ्चार माध्यमबाट खोप बारे सचेतना फैलाइदिन पत्रकारहरुलाई आग्रह गरे । पत्रकार महासंघ पाल्पाका अध्यक्ष कमलराज तिमिल्सेनाले अभियान सफल बनाउन पाल्पाली पत्रकारहरुको पूर्ण सहयोग रहने बताए ।

के हो एच.भि.पि. खोप ?
यो एक प्रकारको भाईरस हो । यसलाई ह्युमन प्यापिलोमा भाईरस भनिन्छ । पाठेघरको मुखको क्यान्सरको प्रमुख कारक तत्व यही एच.पि.भी. हो । यो भाईरसको २०० भन्दा बढी किसिमका प्रजातिहरू हुन्छन् । तीमध्ये १२ वटा प्रजाति पाठेघरको मुखको क्यान्सर गराउने कारक तत्व मानिन्छ भने यसमध्ये पनि प्रजाति १६ र प्रजाति १८ प्रमुख कारण हुन भन्ने कुरा बिभिन्न अध्ययनहरूले देखाएको छ । नेपालमा ८० प्रतिशत पाठेघरको मुखको क्यान्सर यी २ प्रजातिबाट भएको पाईन्छ । पाठेघरको मुखको क्यान्सर मुख्यगरेर एच.पि.भी. भाईरसको संक्रमणबाट हुन्छ । यो रोगबाट नेपालमा प्रत्येक दिन ४ जना महिलाको मृत्यु हुन्छ भने बिभिन्न क्यान्सरमध्ये पाठेघरको मुखको क्यान्सर महिलाको मृत्युको पहिलो कारण बनेको छ ।

एच.पि.भी.खोपको महत्वः खोप निशुल्क पाईन्छ । खोप सुरक्षित छ । खोपले जीवन रक्षा गर्दछ । खोप ठूलो जनसमूहलाई सुरक्षित गर्ने साधन हो । अहिले एच.पि.भी. खोप १४४ देशको राष्ट्रिय खोप तालिकामा समाबेश गरी किशोरीहरूलाई दिदैं आईरहेको छ । त्यसैले यसको प्रभावकारीता शत प्रतिसतसम्म रहेको बिभिन्न अध्ययनले देखाएको छ ।  कक्षा ६ देखि १० कक्षासम्मका छात्राहरू र बिद्यालय नजाने १० देखि १४ वर्ष उमेर समूहका किशोरीहरूलाई मुख्यतः विद्यालय केन्द्रित खोपकेन्द्रबाट एच.पि.भी. खोप दिईदैंछ । एच.पि.भी. खोप एक मात्रा लगाए पुग्दछ । किशोरीहरू महिनावारी भएको बेलापनि यो खोप लगाउन मिल्दछ । यसले नियमित हुने महिनावारीलाई कुनै असर गर्दैन ।